Nasze wyroby ceramiczne
powstają przy użyciu różnorodnych technik. Wylepiamy ręcznie,
obtaczamy oraz toczymy używając różnorodnych narzędzi oraz kół garncarskich,
charakterystycznych dla poszczególnych okresów historii.
Na kole wolnoobrotowym zwanym także toczkiem, ścianki naczynia powstają poprzez wylepianie. Prace rozpoczyna się od uformowania dna na tarczy koła, do niego dokleja się wałek lub taśmę tworząc początek ścianki. Poprzez kolejne dodawanie taśm (czy wałków) uzyskuje się wymagany kształt i wielkość. Wylepione w ten sposób naczynie jest następnie wygładzane drewnianymi i kościanymi narzędziami i OBTACZANE mokrą dłonią garncarza przy jednoczesnym ruchu koła. Następna technika, którą stosujemy, to TOCZENIE na kole szybkoobrotowym. Naczynia są wyciągane z jednego kawałka gliny poprzez ucisk dłoni i zwilżanie przy jednoczesnym szybkim ruchu obrotowym koła. Ten sposób powstawania naczyń stosujemy głównie do wyrobu ceramiki późnośredniowiecznej i nowożytnej.
Pod środkową część dna stosujemy podsypkę z piasku. Ułatwia to zdejmowanie gotowego już wyrobu. Nie wszystkie naczynia pokrywamy szkliwami, co jest zgodne z realiami historycznymi - duża cześć naczyń na terenach Polski nie była szkliwiona dotyczy to nie tylko wczesnego średniowiecza, ale i jego późniejszych stuleci. Brak szkliwa nie wpływa na jakość wyrobów, nie przepuszczają one płynów, a woda może stać w nich wiele dni. Oczywiście chłoną w niewielkim stopniu wilgoć, i dlatego po używaniu wskazane jest wysuszenie kubka czy dzbanka, a dopiero później zapakowanie ich do skrzyni czekającej na następną wyprawę.
Rys historyczny
Pierwszą z powyżej opisanych technik można określić jako taśmowo-wstęgową. Kiedy garncarz /garncarka dodatkowo używał/a wody by przy ruchu koła wolnoobrotowego nadać formie ostateczny kształt mówimy o CERAMICE OBTACZANEJ. Takie techniki były stosowane w różnych odmianach przez garncarzy od około X do XIV w. na terenach Polski; zaczęła zanikać około połowy XV w. wraz z rozpowszechnieniem TOCZENIA ceramiki z jednego kawałka gliny na kole szybkoobrotowym.
We wcześniejszych okresach (epoka brązu, okres wpływów rzymskich) lepiono podobnie techniką wałeczkową, WAŁECZKOWO-WSTĘGOWĄ; małe naczynia lepiono z jednego kawałka. Naczynia były starannie wykonywane i wygładzane gładkim przedmiotem (np wypolerowaną kością czy kawałkiem skóry). Te epoki to prawdziwe królestwo ceramiki, bogactwo wzorów, kształtów i zdobień. W porównaniu z nimi średniowiecze wygląda naprawdę skromnie.
ceramika kuchenna
We wczesnym i późnym średniowieczu - nie wyróżniała się wyglądem, najczęściej była bardzo ubogo zdobiona, miała stosunkowo grube ścianki. Charakterystyczny esowaty profil i średnie wielkości czyniły ją łatwym w użytkowaniu. Miejscem uchwytu była przewężona szyjka a wychylony brzeg mógł stanowić oparcie dla widełek, którymi zdejmowano bądź przesuwano rozgrzany ogniem garnek.
Aby naczynie nadawało się do gotowania (niezależnie od okresu historycznego), glina użyta do wytworzenia garnka musi zawierać odpowiednią domieszkę (był nią tłuczeń granitowy, który powodował większą odporność na zmiany temperatur).
Wypał
Odbywa się w piecu opalanym drzewem. Piec posiada dwie komory: w górnej umieszcza się wysuszoną uprzednio ceramikę, a w dolnej spala się drewno w wyniku czego można osiągnąć wysokie temperatury. W minionych wiekach był to jedyny sposób by naczynia wykonane z gliny przekształcić w nieprzepuszczalne użytkowe formy. Używanie pieca opalanego drewnem pozwala - oprócz zwykłego wypalania (w atmosferze utleniającej) na WYPAŁ REDUKCYJNY. Jest to proces w którym w trakcie ostatniej fazy wypału zamyka się dostęp powietrza, co powoduje reakcję chemiczną na powierzchni wypalanych naczyń. Efektem jest ciemna lub czarna barwa gotowych wyrobów.Ten sposób wypału i typ ceramiki stosowany był już od starożytności. Ciemno wypalone naczynia używano na ogromnych obszarach Europy w epoce brązu i okresie wpływów rzymskich. Później ten rodzaj pojawia się we wczesnym średniowieczu jednak pełny rozkwit i rozprzestrzenienie następują w kolejnych wiekach.Przyjmuję się iż „ nowa moda” na ciemne naczynia pojawiała się na północy Europy około XII wieku. W XIII w dotarła na tereny dzisiejszej Polski i przez następne dwa stulecia dominowała jako główny sposób wypalania . Oczywiście inne rodzaje naczyń także były w użyciu a proces dominacji a potem stopniowego powrotu do utlenianej- jasnej ceramiki przebiegał stopniowo i nierównomiernie.W każdym regionie inaczej, zależny od wielu zewnętrznych czynników. Technologia redukcyjnego wypału nigdy nie zanikła przetrwała w etnografii jako naczynia siwione czy siwaki .